Γράφει ο Αλέξανδρος Δαλέκος
Πρέπει να είναι κάποιος αφελής για να νομίζει ότι οι κινήσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν δεν έχουν κάποια υπόγεια στόχευση. Η πρόσφατη δήλωσή του κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Τουρκία ότι η Μόσχα εγκαταλείπει τα σχέδιά της για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου South Stream λόγω των αντιρρήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) έχει αναμφίβολα τουλάχιστον δύο τέτοιες υπόγειες στοχεύσεις, καθώς ο ρώσος πρόεδρος είναι ένας πολιτικός που σκέφτεται βαθιά γεωπολιτικά.
Η πρώτη εξ’ αυτών είναι η δημιουργία εντάσεων και τριβών εντός της ΕΕ μεταξύ των κρατών που θίγονται περισσότερο από τη μη υλοποίηση του South Stream και εκείνων που θίγονται λιγότερο. Κατ’ αρχήν, χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Σερβία (που είναι υποψήφια προς ένταξη χώρα στην ΕΕ) ισχυρίζονται ότι δεν είχαν την παραμικρή ενημέρωση για την ανακοίνωση – βόμβα του ρώσου προέδρου.
Ωστόσο, οι χώρες αυτές δεν έστρεψαν τα βέλη τους κατά της Μόσχας, αλλά κατά της ΕΕ, κατηγορώντας τις Βρυξέλλες ότι λόγω της σύγκρουσής της με τη Ρωσία οι ίδιες κινδυνεύουν να χάσουν τα οικονομικά οφέλη (επενδύσεις, θέσεις απασχόλησης κ.ά) από την κατασκευή του South Stream.
Η δεύτερη στόχευση του Πούτιν είναι να αναδείξει ότι η ΕΕ, παρά τη σκληρή δημόσια ρητορική εναντίον της Ρωσίας με αφορμή την ουκρανική κρίση και τις διακηρύξεις περί απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο, έχει στην πραγματικότητα ανάγκη την τροφοδοσία της από την Gazprom και κατ’ επέκταση από το Κρεμλίνο.
Η ΕΕ επιμένει ότι η διαμάχη με τη Ρωσία για τον South Stream είναι νομική και όχι πολιτική. Αφορά δε στον σεβασμό της κοινοτικής νομοθεσίας. Η απεξάρτηση όμως από το ρωσικό αέριο δεν θα είναι εύκολη, ιδιαίτερα για τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και ο Πούτιν το γνωρίζει αυτό.
Μπορεί η Γερμανία να έχει διασφαλιστεί μέσω του αγωγού Nord Stream που παρακάμπτει την Ουκρανία, αλλά η πιθανή εγκατάλειψη του South Stream, σε συνδυασμό με την παράλληλη διακοπή τροφοδοσίας μέσω Ουκρανίας, θα προκαλούσε σοβαρότατα προβλήματα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Υπάρχει τέλος άλλο ένα στοιχείο που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Αν προχωρήσει η ιδέα για ένα κόμβο αερίου στην Τουρκία, κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα, αυτό θα αποτελέσει ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί για την Άγκυρα στις ενταξιακές της διαπραγματεύσεις με την ΕΕ. Και δεν αποκλείεται η τουρκική πλευρά να αρχίσει τους εκβιασμούς, κάτι που ουσιαστικά θα διατηρήσει την εξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό αέριο – απλώς με διαφορετικό μανδύα.
